Bireysel başvuru hakkı
Bireysel başvuru, herkesin Anayasa'da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek Türkiye'nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla başvurabileceği bir hak arama yoludur.
Bireysel başvuru hakkı kimlere tanınır?
Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru Hakkını Kimler Kullanabilir? İşlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı doğrudan etkilenen kişiler, bireysel başvuru hakkını kullanabilir. Kamu tüzel kişiliğine haiz kurumlar bireysel başvuru yapamaz.
Bireysel başvuru hakkı ne zaman geldi?
Temel haklarla ilgili “evrensel ölçütlere” atıf yapan değişikliklerin son halkasını ise, 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolunun açılması oluşturmuştur.
Bireysel başvuru kapsamındaki haklar nelerdir?
Anayasa' da koruma altına alınan ve ihlali halinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru konusu yapılabilecek diğer haklar şunlardır:
- Örgütlenme ve toplanma hakkı
- Mülkiyet hakkı
- Eğitim ve Öğrenim hakkı
- Serbest seçim hakkı
- Temel hak ve Hürriyetlerin korunması (Etkili başvuru hakkı)
- Eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasağıdır.
Kimler bireysel başvuru yapamaz?
Kamu tüzel kişileri bireysel başvuru yapamaz. Özel hukuk tüzel kişilerinin (sendikalar, dernekler, vakıflar, ticari ortaklıklar vb.) sadece tüzel kişiliğe ait haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle bireysel başvuruda bulunmaları mümkündür.
Bireysel başvuru hangi durumlarda yapılır?
Bir kimsenin bireysel başvuru hakkını haiz olabilmesi için; İdarenin, kamunun veya devletin ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem veya ihmal nedeniyle güncel kişisel bir hakkının doğrudan etkilenmiş olması veya zarara uğraması gerekir. Kamu tüzel kişileri bireysel başvuru yapamaz.
Bireysel başvuruları kim karara bağlar?
Anayasa Mahkemesi 23/9/2012 tarihinden sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılacak bireysel başvuruları inceler.
Avrupa insan Hakları Mahkemesi bireysel başvuru hangi tarihte onaylamıştır?
Taraf ülkelerin AİHS'ye uyumunu denetlemek amacıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) oluşturulmuştur. Türkiye AK'nın kurucu üyeleri arasında sayılmaktadır. AİHS'nin denetim sürecine bireysel başvuru hakkını 1987'de ve AİHM'nin zorunlu yargı yetkisini 1990'da kabul etmiştir.